KARAMAN’IN İLK YERLEŞİMİNE KISA BİR BAKIŞ

            Karaman çevresinde yapılan bilimsel kazı ve yüzey araştırmaları çalışmalarında henüz Paleolitik Devir (M.Ö. 600.000-10.000) verilerine ulaşılmamıştır. Süleymanhacı Köyü yakınlarında yeralan Pınarbaşı Höyüğünde yapılan kazılarda ise Epi Paleolitik devre, 9.000’e ait, günümüzden yaklaşık 10.500 yıl öncesine ait bir yerleşme saptanmıştır. Bu yerleşme bu güne kadar Orta Anadolu bölgesinde tespit edilmiş en eski yerleşme yeridir.

           Yine kazı ve yüzey araştırmalarında Karaman yakın çevresinde yer alan Canhasan (Alaçatı) Köyünde, Çanhasan Höyüğünde, Süleymanhacı Pınarbaşı Höyüğünde, Kisecek Çobanali Höyüğünde, Kılbasan Sısan Höyükte ve Çiğdemli Höyüklerinde Neolitik devir (M.Ö. 8000-5500) yerleşmeleri tespit edilmiştir.

           Karaman çevresinde, Canhasan Höyüklerinde, Deliçay Höyügünde, Delikli Höyükte, Dinek Höyükte, İslihisar Höyükte, Çiğdemli Köyü Höyüklerinde ve Kılbasan sısan Höyükte Neolitik dönemi takip eden Kalkolitik döneme (M.Ö. 5500-3000) ait yerleşmeler olduğu tespit edilmiştir.

       Kalkolitik dönemi takip eden Bronz (Tunç) çağında (M.Ö. 3000-1200) ise Karaman çevresinde yerleşme ve nufus sayısında bir artış olduğu görülmektedir. Bronz çağı tarih kronolojisinde kendi içerisinde Erken Bronz (M.Ö. 3000-2500), Orta Bronz (M.Ö. 2500-2000) ve Geç Bronz (M.Ö. 2000-1200) olmak üzere üç evreye ayrılmaktadır. Bu evrelerin kendi içerisinde yaşlandırılmalarını sağlayan bazı devir özellikleri vardır. Bunlar daha çok çanak çömlek yapımındaki farklılıklar esas alınarak tanımlanmaktadır.

           Karaman yakın çevresinde yaklaşık 30 ayrı höyükte Bronz çağına ait yerleşme olduğu tespit edilmiştir. Bu tespit edilen üçüncü bin yerleşmeleri içerisinde karaman İl merkezinde bulunan Kale Höyüğü, Değirmendere (Gavur) Höyük, Akyokuş Höyük ve Hamza Zındanı Höyüğüde yer almaktadır.

      Bu araştırmalardan Karaman İl merkezinde yerleşmenin hemen hemen altında yer alan en eski yerleşmenin Bronz çağının ortalarına yani Orta Bronz (M.Ö. 2500-2000) çağına rastladığı anlaşılmaktadır. Bu dönemde Anadolu henüz yazıyı kullanmamaktadır. Yazılı kaynaklara dayanan bir veriye ulaşılamamıştır. Ancak dönem bronz eserlerin yaygınlaşması ve çömlekçi çarkının kullanılmaya başlaması ile kendini göstermektedir.

           Bu nedenle Karaman İlinin dikkat çekici ve hedef olarak bir kutlama takvimi belirlenmesinde kuruluş tarihi olarak bu devrin (Orta Bronz Çağı M.Ö. 2500-2000) dikkate alınmasının doğru olacağı düşünülmüştür. Ancak yazılı kaynaklarla belirgin bir tarih verilmeyen durumlarda kesin bir yıl ifadesi mümkün değildir. Bunun yerine devir özelliklerini esas alan yıl önerileri yapılmaktadır.

            Karamanla ilgili ilk yazılı kaynaklara ise Hititler devrinde (M.Ö. 1800-1200) rastlanmaktadır. Hititler, Karamanında içinde bulunduğu bölgeye Arzava Ülkesi demektedirler. Karamanda ise en eski yazıt Karadağ Mahallaç Tepesinde ve Kızıldağ üzerinde yer alan hiyeroglif (resim yazısı) yazıtlardır. Yazıtlarda Geç Hitit Kralı Harttapus’un adı geçtiğinden bu yazıtlar yaklaşık M.Ö. 1100 yıllarına tarihlendirilir.