KARAMAN İLİ TARİHSEL GELİŞİMİ

            Karaman İlinde kentin kültür tarihi ile bir hareket noktası oluşturarak bazı kutlama ve etkinliklerle kentin tarih ve kültürüne dikkat çekmek ve bu çerçevede 2009 yılı içerisinde gerçekleştirilecek etkinlikleri bir çerçeve içerisine oturtmak amacı ile kentin tarihi süreci incelenmiştir.

            Karaman’ın geçmişi ile ilgili M.S. 13.-14. y.y. a kadar kesin tarihi kaynaklarla verilere ulaşıp bazı tarihleri ortaya koyabilmek mümkün değildir. İslami devirler öncesine ait kesin bir çıkış noktası oluşturacak tarihi bir olay bilinmemektedir. Bu nedenle Karaman İlinin oluşumu ve ona ait çok kesin bir tarihten veya tarihi olaydan bahsetmek zordur.

            Ancak Karaman Orta Anadolu’yu Akdeniz’e bağlayan konumu, iklim ve bitki örtüsünün uygunluğu, çevresindeki su kaynaklarının bolluğu nedeni ile tarihin ilk çağlarından itibaren yerleşime uygun bir yer olmuştur. Bu nedenle sürekli ve üst üste yerleşimler sonucu burada höyük olarak tanımlanan yerleşmeler olmuştur. Bu şekilde gelişen yerleşim merkezlerini höyükleşme olarak tanımlamak mümkündür.

            İlin değişik yerlerinde yapılan bilimsel kazı ve araştırmalarda bugüne kadar bu çevrede en eski yerleşme yerinin Süleymanhacı Köyü yakınlarındaki Pınarbaşı’da olduğu görülmüştür. Buradaki çalışmalardan elde edilen laboratuar verileri ile tespit edilen ilk insan yerleşimine ait tarih günümüzden yaklaşık 10500 yıl öncesine aittir. Pınarbaşı Orta Anadolu’da şuana kadar bilinen en eski yerleşme yeridir.

            M.Ö. 8500 yılından butarafa geçen 10500 yıllık süreç içerisinde Karaman ve çevresi gittikçe yoğunlaşan bir yerleşim merkezine döner. Bilindiği gibi yazının ve yazılı tarihin ortaya çıkışı Mezopotamya’da M.Ö. 3200, Anadolu’da 2500 yıllarıdır. Yazılı kaynaklara dayandırılmayan tarihlendirmeler ise bazı laboratuar verileri ve buluntuların görece değerlendirilmesi yöntemi ile yapılmaktadır.

            Karaman İli merkezindeki bilinen en eski höyükler şunlardır; Kale Höyük, Akyokuş Höyük, Değirmendere (Gavur) Höyük ve Hamza Zındanı Höyükleridir. Günümüz yerleşmesinin altında kalan bu höyüklerin yüzeyindeki buluntular incelenmiş ve bu höyüklerin Bronz Çağı M.Ö. III. Bin yerleşmeleri olduğu tespit edilmiştir.

            Karaman merkezde M.Ö. III. binde başlayan bu ilk yoğun yerleşme gelişerek devam etmiştir. Bu bölge stratejik bakımdan önemli olduğundan elde tutulmak istenmiştir. Yazılı kaynaklarda ise bölgenin adı ilk defa Hitit metinlerinde Arzava olarak geçmektedir.

            Karaman çevresinde bugüne kadar tespit edilen ilk yazılı belgeler ise Karadağ Mahallaç Tepesi ve Süleymenhacı Kızıldağ üzerinde yer alan hiyeroglif yazıtlardır. Bu yazıtlarda III: Murşili’nin oğlu Geç Hitit Krallarından Harttapus’un adı geçmektedir. Araştırmacılar tarafından Hitit İmparatorluğu’nun yıkılışı sonrdasına yani M.Ö. 11. y.y. a tarihlendirilir.

            Sonuç olarak karaman için çevre ile birlikte bir değerlendirme yapıldığında M.Ö. 8500 yıllarında başlayan ve bugüne kadar devam eden bir tarih sürecinden bahsedilebilir. Ancak bu süreç içerisinde çok belirgin bir olay ve tarihten söz etmek oldukça güçtür.