Bir içlik (şırahane) yanında bulunan bu
yazıt hem kullanılan dil açısından, hem de içerik açısından önem arz etmekte.
Ermenek merkezde yaklaşık 1500 adet tarihi içliğin (şırahane) bulunması
da yazıt ile örtüşmekte. Bu yazıt Ermenek’in önemli bir tarımsal bölge
olduğunu, geçmiş dönemlerde de üzümü, pekmezi, şarabı ile nam saldığını
göstermekte.
Bizans Dönemi’ne tarihlenen Eski Yunanca yazıtın çevirisini Karamanoğlu Mehmet
Bey Üniversitesi Öğretim Üyesi Yard.Doç. Epigraf Mehmet KALKAN şu şekilde
yapmıştır:
“Selam ey dost! Benim için istediğin şey sana iki misli olsun. Bu
proastion Nikopssiane diye adlandırılır; topothesia da Toareksa (diye
adlandırılır)”.
Yazıt bir hitap ve günümüzde de kullanılan, tanıdık bir dua cümlesiyle
başlıyor. Benzer bir dua cümlesini, Konya İli’ne bağlı Yunak ilçesinin bir
mahallesi olan Piribeyli’de bulunmuş, Eski Yunanca bir mezar yazıtında şu
biçimde görmekteyiz:
“benim için ne kadar çok iyilik
(istiyorsan), Tanrı sana karşılık olarak iki katını versin”.
Ermenek yazıtı bir mezar
yazıtı olmayıp bunun, proastion ve topothesia terimlerine
dayanarak bir mülkiyet yazıtı olduğu söylenebilir. Antik edebi kaynaklarda proastion
terimi genellikle bir kentin surları dışında kalan varoş semtleri için
kullanıldığını görüyoruz. Geç Antikçağ’dan itibaren bu terim, toprak sahibi
zengin kimselerin malikâneleri için de kullanılmıştır. Topothesia
terimi ise yine antik kaynaklarda, gerçekte var olmayan, hayali bir yerin
tasviri için kullanılan bir sözcüktür. Bunun yanı sıra, Mısır’da ele geçen,
arazi kiralama ve alım-satımı ile ilişkin resmi belgelerin yazıldığı
papirüslerde bu sözcüğün, çok geniş tarımsal arazi ve bölge anlamlarında
kullanıldığını görmekteyiz. Bu iki terimin işaret ettiği üzere Ermenek yazıtı,
burada zengin bir şahsın konut ve arazi sahibi olduğunu göstermektedir.
Proastion ve topothesia terimlerinin birbiriyle ilişki içinde
kullanıldığını gösteren, şimdiye kadar ele geçmiş tek epigrafik malzeme olması
nedeniyle Ermenek yazıtı oldukça önemli bir belgedir. Bu anlamda yazıt, Geç
Antikçağ ve Bizans Dönemi ekonomisi üzerine yapılan bilimsel çalışmalar için
önemli katkı sağlayacaktır.
nabonidus
eylül 2016
Yorumlar