VA-243
M.Ö.
3. Binyıl – Mezopotamya’da
Sümerler ve Akkadlar gökyüzüne ve gezegenlere bakmaktadır.
M.Ö. 3500 lerde Mezopotamya’da
kullanılmaya başlanan silindir mühürler, üzerlerine oyulmuş bulunan yaratık ve
insan betimlemeleri ile çivi yazısının yaş kil üzerine basılmasını sağlayan
objelerdi. En çok tercih edileni lapis lazuli olmak üzere, hematit, obsidian,
akik ve sabuntaşı gibi maddelerden yapılırlardı. Ortasındaki delikten bir ip
geçirilerek boyunda taşınan bu mühürler, ticarette kullanılan bir tür kişisel
imzaydı.
Berlin’deki
Vorderasiatisches Museum’un (Berlin Yakın Doğu Müzesi) Vorderasiatische
Rollsiegel (Yakın Doğu Silindir Mühürler) Koleksiyonu’nda Akkad Dönemi’ne
(M.Ö.2360-2180) ait “VA-243” numaralı bir silindir mühür bulunmaktadır.
Mühürde, tahtında oturan ve başlığında yılan bulunan tarımla ilgili bir
tanrının ayakta duran iki insan ya da tanrıya bir saban vermesi
betimlenmektedir. Tahttaki tanrının arkasında bir fidan göze çarpmaktadır.
Ayaktaki figürlerin arasında bir hançer ve bir balta seçilmektedir. Sahnenin
her iki tarafında da dağ keçileri vardır.
Mühürdeki Sümero-Akkad karakterli
yazının çevirisi ise şu şekildedir.
Satır-1: dub-si-ga: Özel isim
Satır-2: ili-il-la-at: Özel isim-Mührün sahibi
Satır-3: ir3-su: Sizin hizmetinizdedir.
Mühürde yazanları toparlarsak şu ifade
ortaya çıkar: “Dubsiga, Ili-illat’ın hizmetindedir/kuludur.”
Bu haliyle oldukça sıradan olan bu mührü çok
tartışılır ve ünlü yapan bir ayrıntı vardır oysa.
Mühür baskısının sol üst köşesine
bakıldığında gök cisimleri betimlemeleri görülmektedir: Ortadaki güneşin
etrafında dönen gezegenler. Copernicus’un, heliosentrik (güneş merkezli) evren
modelinden 3.900, günümüzden 4.300 yıl önce hem de…
- Dünya
- Ay – Nanna (Sümer) – Sin (Akkad/Babil)
- Pluton
- Merkür – Enki (Sümer) – Nabu (Akkad/Babil)
- Mars – Gugulanna (Sümer) – Nergal (Akkad/Babil)
- Nibiru
- Jüpiter – Enlil (Sümer) – Marduk (Akkad/Babil)
- Satürn – Ninurta (Sümer) – Ninurta (Akkad/Babil)
- Uranüs
- Neptün
- Venüs – İnanna (Sümer) – İštar (Akkad/Babil)
- Güneş – Utu (Sümer) – Šamaš (Akkad/Babil)
Sümerler Ay ve Güneş’i de gezegen kabul
ettiklerinden 12 gezegenli bir evren modeli oluşturmuşlardı. Ve bu sistemde
diğer gezegenler güneşin etrafında dönüyorlardı. Akkad, Babil ve Yunan
uygarlıkları bu kozmoloji geleneğini sürdürdüler. Göğe bakarak onu anlamaya ve
formüle etmeye çalıştılar.
Nabonidus
Aralık 2014
Yorumlar