CANHASAN

Aralık 02, 2014

Karaman’ın 13 km kuzeydoğusunda yeralan Canhasan (Alaçatı) Köyünde, Canhasan I Höyüğü’nün 750m. Kuzeybatısındadır. Plüvyal bir gölün kurumasından sonra kıyısına kurulduğu saptanan Canhasan III yerleşmesi, yaklaşık 100m. çapında ve 6m. yüksekliğindedir. 1969-1970 yıllarında İngiliz Arkeoloji Enstitüsü adına David H. French başkanlığında yapılan kazılarda kesintisiz 7 yapı katı tespit edilmiş, bunlardan 7-4 arası Geç Neolitik (M.Ö.6000), 3-1 arası katlar Kalkolitik Devre (M.Ö.5500-3000) tarihlendirilmiştir.

Canhasan III’te Neolitik Çağ yerleşmesine ait mimari kalıntılar yüzey toprağının hemen altında ortaya çıkmıştır. Yapılarda kerpiç ve tuğla kullanımının yanı sıra, genellikle pise tekniği uygulanmıştır. Dikdörtgen planlı konutlarda taş temel yoktur. Duvarlar ve tabanlar kil sıva ile kaplanmış, bazen bu sıvalar kırmızı aşı boyası ile boyanmış, bazende sert zemin üzerine çakıl taşlarının kuvvetle bastırılması ile dekore edilmiştir.

Canhasanda yerleşme Canhasan III höyüğünde Çanak Çömleksiz Neolitik Devirde başlamış, yerleşme daha sonra Canhasan I ve Canhasan II höyüklerinde devam etmiştir.

Yontma taş endüstrisinde obsidyen ağırlıklıdır. Düzeltili uçlar, uç kazıyıcılar, yonga kazıyıcılar, sarp düzeltili dilgiler, deliciler, geometrik yarımaylar ve yamuklara rastlanmıştır. Çakmataşından yapılmış aletler sayıca daha azdır, özellikle orak bıçakların yapımında kullanılmıştır. Cilalı taş baltalar, cilalı gerdançeler ve boncuklar diğer taş buluntulardır.

Kemik endüstrisi örnekleri içerisinde iğneler, spatulalar ve boncuklar ağırlıktadır. Ele geçen hayvan kemikleri içerisinden sığır, koyun-keçi, geyik, karaca, yabani eşek, domuz, tavşan, köpek, kurt, kaplumbağa, yılan, kuşlar, küçük kemiriciler ve balık türleri saptanmıştır. Sığırın evcilleştirildiği sanılmaktadır.

Yabani einkorn buydayının iki cinsi tarıma alınmış, tek ve çift tohumlu einkorn ile emer buğdayı, ekmeklik buğdayın iki cinsi, makarnalık buğday, çavdar otu, arpa, mercimek ve büyük taneli baklagillerin yanı sıra ceviz, çitlenbik, yabani üzüm ve pek çok ot türü ele geçen bitki kalıntıları arasındadır.

Yerleşme Canhasan III höyüğünde çanak çömleksiz neolitik devirde başlamış daha sonra Canhasan I ve Canhasan II höyüklerinde devam etmiştir. Canhasan II höyüğü Roma ve Bizans devirleri yerleşmesine sahne olmuştur.

Canhasan I ‘de evler kerpiç kullanılarak, dikdörtgen veya kare planlı inşa edilmiştir. İnşa tekniğinde ağaç destek ve payanda duvarları kullanılmıştır. Evlerde tabanlar ve duvarlar çamur sıva ile sıvanmış, üzeri kırmızı aşı boyası ile boyanmıştır. Evler iki katlıdır.Kalkolitik devir yapı katlarında gri veya açık siyah renkli zemin üzerine kazıma tekniğinde motiflerle bezenmiş çanak çömlek, açık renk üzerine kırmızı renkte boya ile bezenmiş çanak çömlek ve koyu kahveringi veya koyu kırmızı renkte düz parlatılmış çanak çömlek bol olarak kullanılmıştır.

Küçük buluntular içerisinde kıymetli taşlardan gerdanlık, midye kabuğundan kolyeler, kemikten yapılmış bilezik ve süs eşyaları ile figürinler bulunmaktadır.

Burada yaşayan insanların yakın doğu ve Mersin bölgesi ile ilişkileri saptanmıştır. Tarıma ve hayvancılığa dayalı bir ekonomilerinin olduğu bilinmektedir.

Höyük M.Ö.4300 tarihlerinde terk edilmiş, uzun süre boş kaldıktan sonra Helenistik, Roma ve ilk Bizans devirlerinde yeniden yerleşime sahne olmuştur.